Τρίτη 10 Μαΐου 2016

ΣΩΤΗΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΑΣΣΟΣ


Είμαστε στην ευχάριστη θέση να δημοσιεύουμε για δεύτερη συνεχή χρονιά, μίαν εργασία μας για την εορταστική περίοδο του Πάσχα. 

Το μουσικό κομμάτι Δέησις, είναι μίαν σύνθεση εμού, η οποία αποδόθηκε άρτια από το σύνολο ΙΈΡΑΞ με την παρακάτω σύνθεση. 

Η αναφορά μας στην ιδέα της δεήσεως γίνεται για το ιδιαίτερο της λόγιας μουσικής. Μια μερίδα συνθέτων ανά τον κόσμο, αναζητούμε μια μουσική γλώσσα, αρκούντως τονική και κυρίως πανανθρώπινης απήχησης. Για εμάς υπεισέρχεται και ο παράγοντας της ελληνικότητας, τον οποίο επιθυμούμε να συμπεριλάβουμε. 

Για να επιτύχουμε την απαραίτητη εσωτερικότητα η οποία απαιτείται, στοχεύουμε στις απλές μελωδικές γραμμές, καθώς και στην επιστροφή στην τονικότητα. Ο συνθέτης, μας λέει ο Arvo Part, θα πρέπει να γράφει όταν έχει κάτι σημαίνον να πει. 
Θέτουμε λοιπόν νέους όρους στην μουσική σύνθεση. Οι νέοι όροι θα πρέπει να υπακούνε στην επιταγή και το καθήκον που έχουμε να δημιουργούμε πολιτισμό. Μέσω του πολιτισμού θα δεηθούμε να ανέλθουμε ως ανθρωπότητα σε νέα ύψη. 


Σωτήριος Νικόλας Κάσσος
Συνθέτης

DEISIS

ΙΕΡΑΞ

Χρήστος Δαλιάνης - Βιολί
Ίων Κουρμπανάς - Βιολί
Σωτήρης Ν. Κάσσος - Κλαρινέτο, Μαντολίνο, Σύνθεση

Φιλική συμμετοχή: Κλεοπάτρα Δαρδάλη - Τσέλο


Δευτέρα 9 Μαΐου 2016

ΑΝΤΩΝΙΟΣ Κ. ΛΑΒΔΑΣ Μεταφράσεις: "ΣΑΠΦΩ"

επιμέλεια: Αλέξανδρος Α. Λάβδας*





Η ενασχόληση του Αντώνη Κ. Λάβδα με τον αρχαίο λόγο ξεκίνησε με τη σύνθεση μουσικής για αρχαία τραγωδία και τη μελοποίηση ποίησης.  Σύντομα το ενδιαφέρον του κέντρισε η μελέτη των  μουσικών στοιχείων του αρχαίου Ελληνικού λόγου. Η πολύχρονη και σε βάθος έρευνά του πάνω στο θέμα, κατέληξε στην εμπεριστατωμένη εργασία του Η Μουσική και ο Λόγος στην αρχαία Ελλάδα. Στην εργασία αυτή, κατέδειξε ότι στην αρχαιότητα το «Λογώδες μέλος» της γλώσσας (κατά την ορολογία του Αριστόξενου του Ταραντίνου) είχε, αντίθετα με ό,τι ισχύει σήμερα, μιαν αυθύπαρκτη υπόσταση: κατά τον προσωδιακό τονισμό της αρχαίας γλώσσας (σε αντίθεση με το σημερινό δυναμικό τονισμό) τα τονικά ύψη εκφοράς των συλλαβών ευρίσκοντο σε μιαν αντικειμενική διαστηματική σχέση μεταξύ τους. Κι αυτό, βεβαίως, είχε σημαντικές συνέπειες στην εξέλιξη της ίδιας της μουσικής.  Η εργασία αυτή που «συνδυάζει τις γνώσεις ενός θεωρητικού της μουσικής με την θαυμαστή, αλήθεια, κατοχή των φιλολογικών πηγών», όπως είχε γράψει ο καθηγητής  Λυπουρλής, σήμαινε μια μακρά και σε βάθος μελέτη της αρχαίας γραμματείας, μέσα από την οποίαν – παράπλευρα – προέκυψαν και κάποιες μεταφράσεις, όπως αυτές που παρατίθενται εδώ.





------------------------------

* Αλέξανδρος Α. Λάβδας

a_lavdas@yahoo.com

Παρασκευή 15 Απριλίου 2016

" Μουσική και Μυσταγωγία της Ανοίξεως "


Η ανθρωπότητα έχει σημαδευτεί από την μυσταγωγία της Ανοίξεως. Όλη η Φύση, φαίνεται να συμμετέχει σε ένα δρώμενο το οποίο ο άνθρωπος, αν και μέρος του, δύναται να το παρακολουθήσει ως θεατής. Δυνάμεις, περίεργες και άλλες ενεργές, ξυπνάνε και ταλαντεύουν υπάρξεις και οντότητες οι οποίες αναγεννώνται ή πλέκονται σε ένα ερωτικό δίχτυ, γεμάτο μυρωδιές, άνθιση και ένωση με την Ουσία. 
Όποια οντότητα έχει τα βασικά μέρη της ψυχής παρασύρεται ανίκανη να αντισταθεί σε αυτή τη μύηση, με την ελπίδα της ανάστασης. Όπως μια φυγή του Μπαχ, η οποία θα μπορούσε να συνεχίζεται αιώνια, έτσι και η συνεχής αναγέννηση, σε μια χειμαρώδη ροή, γίνεται φανερή την Άνοιξη.
Είναι το θείο δράμα του θανάτου και της Ανάστασης το οποίο διαδραματίζεται  εν κρυπτώ και στο σύμπαν της μουσικής. Κάθε πράξη, κάθε αρχή μελωδίας, σηματοδοτεί τη γέννηση μιας οντότητας η εξέλιξη της οποίας συμβαίνει στον χρόνο που της έχει δοθεί. Ο θάνατος αυτής θα επέλθει όταν η έκθεσή της ολοκληρωθεί, και η σιωπή ακουστεί. Όταν αναγεννηθεί κάποια στιγμή, το εαν θα είναι η ίδια, ή κάποια που της ομοιάζει, εξαρτάται μονάχα από την ίδια την φύση της. Η εσωτερική μουσική αποδίδει το άχρονο της κάθε αναγέννησης, το οποίο, απλώς Είναι, αποφεύγοντας την κατηγοριοποίησή της σε εφήμερα μουσικά ρεύματα. 

Οι συνθέτες οι οποίοι είχαν αυτή την αποκάλυψη, ανέκαθεν αναζητούσαν τέτοιες μελωδίες τις οποίες, είτε δίνανε ατόφιες στην ανθρωπότητα, είτε τις επεξεργαζόντουσαν συμφώνα προς το ρεύμα της εποχής τους -που όμως η άχρονη φύση της βασικής ιδέας είναι ικανή να υπερισχύσει του εφήμερου ρεύματος-. Όταν ο πυρήνας πληροί τις προδιαγραφές του άχρονου, θαύματα, σαν αυτά της Ανοίξεως, δύναται να συμβούν. Ο μελωδικός σπόρος, ο οποίος φυτεύθηκε στα έγκατα του μυαλού του συνθέτη σε κάποιο χειμώνα σιγής, αρχίζει να βλασταίνει και τελικά γεννά με τις κατάλληλες διεργασίες, όταν δοθεί στους μουσικούς -με παρτιτούρα ή χωρίς-. Ο συνουσιασμός των μουσικών και της μουσικής ιδέας είναι η αρχή. Οταν συμμετάσχει και ο ακροατής, -ή αλλιώς, ο όρος του παρατηρητή κατά την κβαντική φυσική- τότε το μυστήριο τελείται. Έως ότου πέσει η Σιγή. Έως ότου ένας νέος μουσικός σπόρος φυτευθεί. 




Σωτήρης Νικόλας Κάσσος
Συνθέτης 




Κυριακή 3 Απριλίου 2016

Ο Μύθος της Αμάλθειας

Ο ευρηματικός συνθέτης Σωτήρης- Νικόλας Κάσσος διηγείται, μέσα από τις μελωδίες του, το «Μύθο της Αμάλθειας».



Ο συνθέτης Σωτήριος Νικόλας Κάσσος και το σύνολο Ιέραξ, παρουσιάζουν μουσική και αφήγηση για τον μύθο της Αμάλθειας κατά Ευρυγώνιο Θετταλό. Τα τραγούδια ερμηνεύει η υψίφωνος Εβίτα Χιώτη.

Η υπόθεση

Ο Μύθος της Αμάλθειας είναι μια συμβολική εξιστόρηση των δυνάμεων που μας κυβερνούν. Ο Έρως, το Χάος και ο Χρόνος…
 
Οι ήρωες μέσα από τους οποίους υφαίνεται το δράμα της δημιουργίας και της καταστροφής…

Πρωταγωνίστρια, η Αμάλθεια, ένα πλάσμα που ανήκει σε κάποιο άλλο σύμπαν.

Ο ήρωάς μας πρέπει να υποστεί μια κατάρα, αυτή της αιώνιας ζωής. Όμως, θα βιώσει το γήρας της Αμάλθειας, ως ποινή της ύβρεως για την απελευθέρωση της τελευταίας από τα δεσμά της. Με την Αμάλθεια θα είναι ερωτευμένος αιωνίως. Η ισορροπία, όμως, δεν θα έρθει ποτέ…

Μια παράσταση που μοιάζει με τα βιβλία μυθολογίας που διαβάζαμε μικροί αλλά και με αρχαία τραγωδία.

Αυτή την εμπνευσμένη ιστορία, λοιπόν, με τον έντονο συμβολισμό «ντύνει» μελωδικά ο συνθέτης. Ο ίδιος σημειώνει: «Η μουσική αντικατοπτρίζει προσωπικές στιγμές των ηρώων. Οι στίχοι πηγάζουν από τις σκέψεις, από τους εσωτερικούς διαλόγους και τα πάθη των πρωταγωνιστών. Ο συμβολισμός του κειμένου διατηρείται στις μελωδίες, οι οποίες θα μπορούσαν από μόνες τους να ανήκουν σε γρηγοριανό ύμνο, με την ενορχήστρωση ωστόσο να ακολουθεί σύγχρονο ύφος».


Σύνολο Ιέραξ:

Πιάνο: Σοφία Ροσμαράκη
Βιολί: Ίωνας Κουρμπανάς
Τσέλο: Στέφανος Α. Γιαννόπουλος

Είσοδος: Ελεύθερη συνεισφορά
GiocondArt cafe Εθνικής Αντιστάσεως 8, Άνω Ιλίσσια
Για κρατήσεις στο 2155014291
Συνδυάζοντας εύστοχα τους ρυθμούς του χθες και του σήμερα, ο συνθέτης Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος παρουσιάζει το «Μύθο της Αμάλθειας», μια ιστορία με έντονο συμβολισμό και πινελιές ρομαντισμού.
Συμμετέχουν: (πιάνο) Σοφία Ροσμαράκη, (βιολί) Ίωνας Κουρμπανάς, (τσέλο) Στέφανος Α. Γιαννόπουλος, (σύνθεση, αφήγηση) Σωτήρης Νικόλας Κάσσος, (ερμηνεία) Εβίτα Χιώτ.
Ώρα: 20:30

"ΕΑΡΙΝΕΣ ΜΕΛΩΔΙΕΣ" ΣΤΗΝ ΚΗΦΙΣΙΑ


Μία ιδέα που έγινε θεσμός 
------------------------------------

Οι "Εαρινές Μελωδίες" της Κηφισιάς δημιουργήθηκαν πριν από πέντε χρόνια από μία ιδέα του Προέδρου του Συλλόγου "Οι Φίλοι της Ορχήστρας Ποικίλης Μουσικής Κηφισιάς"Φραντσέσκο Βιανέλλο
Ανοιξη στην καταπράσινη και ολάνθιστη Κηφισιά είναι ο πιό ωραίος συνδυασμός !Ομως κάτι έλειπε για να συμπληρωθεί η ωραία αυτή εικόνα.Φυσικά η Μουσική.Και έτσι ξεκίνησαν οι Μελωδικές συναυλίες στην Κηφισιά, έκτοτε το 2012 μέχρι και σήμερα, από αυτήν την ιδέα του Βενετσιάνου Προέδρου και έγινε θεσμός και από τα πιό αγαπητά μουσικά δρώμενα της Κηφισιάς...

Γι αυτή τη χρονιά θα γίνουν δύο συναυλίες.
Η πρώτη θα γίνει στις 19 Απριλίου, ημέρα Τρίτη στις 20:00μ.μ., στην Αίθουσα του Πολιτιστικού του Δήμου Κηφισιάς και είναι αφιερωμένη στα 260 χρόνια από τη γέννηση του W.A.Mozart

O Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ γεννήθηκε στο Ζάλτσμπουργκ στις 27 Ιανουαρίου 1756 και πέθανε στη Βιέννη το 1791 σε ηλικία μόλις 36 ετών.Η καριέρα του υπήρξε τόσο σύντομη όσο και λαμπερή.

Η δεύτερη συναυλία θα πραγματοποιηθεί στις 23 Απριλίου, μέρα Σάββατο και ώρα 20:00μ.μ., στοΜουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας και είναι αφιερωμένη στο Μεγάλο Ιάπωνα Συνθέτη Τακάσι Γιοσιμάτσου (γεν.1953), γνωστό ως ο "Συνθέτης των πουλιών".

Στόχος του Συλλόγου μας "Οι Φίλοι της Ορχήστρας Ποικίλης Μουσικής Κηφισιάς" είναι και εφέτος να πετύχουμε τη σύζευξη της "Ανοιξιάτικης Κηφισιάς" με την "ομορφιά" της μουσικής.


Σάββατο 2 Απριλίου 2016

Ο Τακάσι Γιοσιμάτσου (Takashi Yoshimatsu) στην Κηφισιά

Συναυλία-αφιέρωμα στον μεγάλο Ιάπωνα συνθέτη Τακάσι Γιοσιμάτσου στο Μουσείο Γουλανδρή

Συναυλία-αφιέρωμα στον μεγάλο Ιάπωνα συνθέτη Τακάσι Γιοσιμάτσου οργανώνεται από το Σύλλογο «Φίλων της Ορχήστρας Ποικίλης Μουσικής Κηφισιάς» στο πλαίσιο της σειράς εκδηλώσεων «Εαρινές Μελωδίες στη Κηφισιά» σε συνεργασία με το Φόρουμ για τη Κηφισιά και το ΝΠΔΔ «Δημήτριος Βικέλας.»
Η συναυλία θα γίνει στις 23 Απριλίου 2016 στις 20.00 στο αμφιθέατρο του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας (Λεβίδου 13 και Όθωνος 100, Κηφισιά) και είναι η δεύτερη κατά σειρά των εαρινών συναυλιών.
ΝΤΑΝΙΛΟ ΝΤΕ ΛΟΥΚΑ, Φλάουτο (Ιταλία) / ΦΑΜΠΡΙΤΣΙΟ ΦΑΛΑΣΚΑ, Βιολί (Ιταλία) / ΣΟΥΝΓΚΜΙΝ ΚΑΝ, Τσέλλο (Νότια Κορέα) / ΝΤΙΝΟΣ ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ, Πιάνο (Ελλάδα) / ΠΙΕΡ ΜΠΙΜΠΩ, Κιθάρα (Γαλλία) / ΓΙΑΣΟΥΓΙΟ ΣΕΓΚΑΟΥΑ, Πιάνο αριστερό χέρι (Ιαπωνία) / ΧΙΝΤΕΑΚΙ ΟΣΙΡΟ, Πιάνο (Ιαπωνία) / ΒΙΤΑΛΥ ΒΑΤΟΥΛΙΑ, Σαξόφωνο (Ρωσία) / ΜΑΡΙΑ ΝΕΜΤΣΟΒΑ, Πιάνο (Ρωσία)
Είσοδος ελεύθερη




Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2016

ΕΝΤΕΧΝΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ

Προσπαθούμε τόσο καιρό να σταματήσουμε αυτή τη σχέση - συνεργασία αλλά δε μας αφήνουν!... Και πάλι, για τώρα, αφορμή είναι η φίλη μας Ελένη του..."Η Έλη του Κλου", που μας θέλει πάλι στα πόδια της....


Οργανωθείτε ή και ανοργάνωτοι, σπεύσατε σε ενα live οπου μπορειτε να ακουσετε τραγουδια αγαπημενων μας καλλιτεχνων(απο Θηβαίο, Περίδη, Πασχαλίδη, Σαββοπουλο,Ξύλινα Σπαθιά, Λάκη με τα ψηλά ρεβέρ, Κατσιμίχα, Ξυλούρη, Γιοκαρίνη, Παπακωνσταντίνου, Χαρούλη, κ.α., κ.α., ...).

Μαζί μας και πάλι η φίλη και υπέροχη τραγουδίστρια Νάντια Βλαχοπούλου!

''Η Ελη του Κλου'', πληρ.τηλ:210/80.37.773-4


Βιογραφικά
Ο Στέργιος και ο Γιάννης, φίλοι από καιρό, αν και κινούμενοι σε σχετικά διαφορετικούς μουσικά χώρους, ενώνονται για πρώτη φορά και αφήνουν τα μουσικά τους ένστικτα να τους οδηγήσουν σε ιδιαίτερα παντρέματα, περιλαμβάνοντας στο πρόγραμμά τους τραγούδια από όλο σχεδόν το φάσμα της σύγχρονης ελληνικής σκηνής, μπλέκοντας τα με λαϊκές και παραδοσιακές φόρμες και τραγούδια…

Ο Στέργιος Τσιρλιάγκος από τα πρώτα φοιτητικά του χρόνια ασχολήθηκε επαγγελματικά με την μουσική, η οποία μέχρι τότε ήταν η πιο αγαπημένη του ενασχόληση, με σπουδαιότερο βήμα την συμμετοχή του στην ιδρυτική μπάντα των ΌΝΑΡ το 1998. Τα χρόνια που ακολούθησαν συνεργάστηκε με διάφορους Έλληνες καλλιτέχνες (Β.Παπακωνσταντίνου, Ε.Τσαλιγοπούλου, Δ.Κοργιαλάς, Ευριδίκη, Λ.Παπαδόπουλος, Γ.Ζουγανέλης, Σ.Μπουλάς κ.α...) σε διάφορες μουσικές σκηνές αλλά και συναυλίες.
Παράλληλα, όλα αυτά τα χρόνια διδάσκει μουσική τεχνολογία και cubase σε σεμινάρια-σχολές κατ' οίκον. Επίσης στήνει Η/Υ για recording- μουσική παραγωγή σε πολλά studios- home studios, μουσικούς-ραδιοφωνικούς σταθμούς παρέχοντας και υποστήριξη σε χρήστες Η/Υ που ασχολούνται με μουσική τεχνολογία και αντίστοιχα προγράμματα.
Από το 2007 συνεργάζεται με την Λένα Πλάτωνος και αναλαμβάνει όλες τις δισκογραφικές δουλειές και συναυλίες της μέχρι και σήμερα (ενορχήστρωση, sound design, programming, πλήκτρα), με σημαντικότερες στιγμές τις παραστάσεις που προετοίμασε για το Ηρώδειο(2008), Κύτταρο(2009), Παλλάς (2009 κ 2010) και το θέατρο της μικρής Επιδαύρου το 2010 σε συνεργασία με το φεστιβάλ Αθηνών, την ΕΛΛΘΕΑ και άλλους φορείς. Το 2010 συνεργάζεται με τον Δ. Παπαιωάννου (σκηνοθεσία-videos) σε 5 παραστάσεις στο θέατρο Παλλάς σε μουσική Λένας Πλάτωνος και ποίηση Καβάφη.
Έχει συνθέσει μουσική για διαφήμιση-θέατρο και αναμένεται σύντομα η πρώτη προσωπική δισκογραφική του δουλειά.

Ο Γιάννης Χίνος είναι ιδρυτικό μέλος του μουσικού σχήματος Γιάλα (τραγούδι, κιθάρα, λαούτο), με τους οποίους έχει δώσει συναυλίες σε πολλά μέρη της Ελλάδας και με δισκογραφία μαζί τους (και με προσωπικές του δημιουργίες), που συμπληρώνει ένα χρόνο κυκλοφορίας.
Προσωπικά όπως και μαζί με τους Γιάλα έχει συνεργαστεί ή εμφανιστεί με ονόματα όπως Ψαρογιώργης, Γεωργία Νταγάκη, Μαρία Κώτη (Χαΐνηδες), Κωνσταντής Πιστιόλης, κ.α.
Έχει συνθέσει μουσικές και τραγούδια για θεατρικές παραστάσεις και πρόσφατα έγραψε τη μουσική στο τραγούδι «Φιγούρα Μαγεμένη» για τις παραστάσεις Καραγκιόζη του Ηλία Καρελά και στο «Μια σκιά κι άλλη μια», που έκλεινε πέρυσι την πολύ πετυχημένη παιδική παράσταση «Πεντάμορφη και Τέρας» (2012-13) του Θιάσου Ηλία Καρελά, με ερμηνευτή τον Μίλτο Πασχαλίδη και ενορχηστρωτή τον Πάρη Περισυνάκη.
Παράλληλα έχει συνεργαστεί και εμφανιστεί με σχήματα και καλλιτέχνες, από διάφορα μουσικά είδη. Επίσης συμμετείχε σαν μουσικός σε θεατρικές παραστάσεις, όπως και του θεάτρου Σκιών.


Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2016

"Μουσική και Αρχαίος Ελληνικός Λόγος" του Αντώνιου Κ. Λάβδα

Περίληψη της μελέτης του Αντώνιου Κ. Λάβδα*

επιμέλεια: Αλέξανδρος Α. Λάβδας**
















Πρώτη δημοσίευση περιοδικό  "Αρχαιολογία" Φεβρουάριος 1985


--------------------------------------------------

**Αλέξανδρος Α. Λάβδας, MSc, PhD (UCL)

a_lavdas@yahoo.com

Σάββατο 16 Ιανουαρίου 2016

ΑΝΤΩΝΙΟΣ Κ. ΛΑΒΔΑΣ


Ο Αντώνιος Λάβδας γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 10 Απριλίου του 1926. Γιος του Κωνσταντίνου Λάβδα, ναυτικού από την Άνδρο, και της Αλεξάνδρας, το γένος Παπαϊωάννου από το Σούλι Ηπείρου η οποία, εγκατεστημένη από πολύ μικρή ηλικία, λίγο πριν το γύρισμα του 20ου αιώνα, στην Αθήνα με τους γονείς της, επιδόθηκε σε ερασιτεχνική ενασχόληση με τη Μουσική, έχοντας σπουδάσει βιολί με τον Τόνυ Σούλτσε στο Ωδείο Λότνερ (μετέπειτα Ελληνικό Ωδείο). Η μητέρα του υπήρξε ο πρώτος του σύνδεσμος με τη λόγια μουσική, υποβοηθώντας τον στα πρώτα χρόνια της μουσικής του εκπαίδευσης, η οποία άρχισε το 1935 στην περίφημη «Αθηναϊκή Μανδολινάτα», ένα μουσικό σωματείο (Ωδείο), με σημαντική θέση στα μουσικά πράγματα της Αθήνας του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Τελούσε υπό τη διεύθυνση του θείου του Λάβδα (1879-1940), ονομαστού μαέστρου, συνθέτη, παιδαγωγού, και διδάκτορος φυσικών επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ιδρυτικό μέλος της υπήρξε και ο Κωνσταντίνος Λάβδας, αδελφός του Νικολάου, ενώ ένας ακόμη αδελφός, ο αργότερα αντιστράτηγος Γεώργιος Λάβδας (1884-1950), έπαιζε και αυτός στη Μανδολινάτα.


Ο Αντ. Κ Λάβδας λοιπόν γεννήθηκε και μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον στο οποίο η μουσική έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο. Η σπουδή της μουσικής συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής µε τον Μάριο Βάρβογλη (αρµονία) και αργότερα στο Ελληνι­κό Ωδείο, µε καθηγητές τους Μιλτιάδη Κουτούγκο (αρµονία, ενορχήστρωση, διεύθυνση µανδολινά­τας), Αντίοχο Ευαγγελάτο (µορφολογία), Μάριο Βάρβογλη (ιστορία της µουσικής) καθώς και, ιδιω­τικά, µε τον Αλέκο Κόντη (πρακτικές εφαρμογές αρμονίας - αντίστιξη και φούγκα).  Η συμμετοχή του, ως μαθητή, στην αντίσταση δεν τον εμπόδισε να παρακολουθεί την καλλιτεχνική κίνηση της κατεχόμενης Αθήνας και, όπως εδιηγήτο, να παρακολουθεί συναυλίες δίπλα σε Γερμανούς αξιωματικούς, που πιθανόν να τους είχε αντιμετωπίσει σε κάποια διαδήλωση το πρωί της ίδιας ημέρας.

Με τον Μάριο Βάρβογλη (αριστερά) στην οδό Πανεπιστημίου. Δεκαετία του 1950


Από τη δεκαετία του ’40, και κατά τις επόμενες δεκαετίες, συνέθεσε έργα μουσικής δωματίου, έργα για σόλο πιάνο και βιολί, χορωδιακά, καθώς και μουσική για το θέατρο και το ραδιόφωνο. Αντίθετα με τον κανόνα στη μεταπολεμική Ελλάδα, ουδέποτε μπήκε στον πειρασμό να συνθέσει μουσική του συρμού για λόγους εμπορικούς.

Η μακρά του σχέση με το ραδιόφωνο, η οποία κράτησε 28 χρόνια, ξεκίνησε το 1949. Υπήρξε από τους βασικούς συντελεστές της «χρυσής» εποχής της ελληνικής ραδιοφωνίας, όταν το πρόγραμμα ήταν αποτέλεσμα σχεδιασμού και αποφάσεων σχετικά με το ρόλο και την αποστολή της ραδιοφωνίας. Διετέλεσε διαδοχικώς Προϊστάμενος Μουσικού Τµήµατος και Συντονιστής Προγράμματος του Κεντρικού Ραδιο­φωνικού Σταθµού Ενόπλων Δυνάμεων (1949-52), Προϊστάμενος Τµηµάτων και της Υπηρεσίας Μουσικών Εκπομπών τού Εθνικού Ιδρύµατος Ραδιοφωνίας, μετέπειτα Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρα­σης (1954-77), για την οποία είχε συνθέσει το πρώτο ηχητικό σήμα, διασκευάζοντας τον ύμνο του Πινδάρου.

                                     Διευθύνοντας… Δεκαετία του 1940

Το 1954 ο Λάβδας πραγματοποιεί την πρώτη τεχνολόγηση της διαστηματικής τάξης τραγουδιών της βορείου Ηπείρου, που ανακοινώθηκε με επιστολή του δια του ΕΙΡ προς την Choir Moledet του Τελ Αβίβ, σε απάντηση ερωτημάτων για την Ελληνική μουσική παράδοση. Αργότερα τα ευρήματα αυτά δημοσιεύονται στο άρθρο «Πεντάφθογγοι κλίµακες εν τη δηµώδει μουσική της Ηπείρου» στην Ηπειρωτική Εστία, το1958.

Την ίδια εποχή, διηύθυνε τη «Μικρή Ορχήστρα» ΕΙΡ, σε εκπομπές προκλασικής μουσικής (1955-57).
Ενώ ήταν τακτικό μέλος της «Ενώσεως Ελλήνων Μουσουργών» από το 1959, όταν του ανατέθηκε μόνιμη στήλη Κριτικής σε εφημερίδα, δεν συνέχισε τη σχέση του με την «Ε.Ε.Μ.», για το ασυμβίβαστο των δύο ιδιοτήτων – ένα γεγονός χαρακτηριστικό του ήθους του. Έγραψε κριτική Μουσικής από το 1958 στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο, και έγινε µέλος της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών από το 1987.  Συνέγραψε πλήθος μελετών και κριτικών μουσικής – στον ιστότοπο της Ένωσης Κριτικών απαντούν περισσότερα από 200 κείμενά του, μια λίστα που απέχει πολύ από το να είναι εξαντλητική. Μετέφρασε ακόμα αρχαία ελληνική Ποίηση στα νέα ελληνικά («Νέα Εστία», τ. 104), συνεισέφερε πλήθος άρθρων στο «Συμπλήρωμα» της «Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας» και συνέταξε το µουσικό λημματολόγιο τού «Λεξικού του Νεοελληνικού Έθνους» (Ελευθερουδάκη). Επίσης, έγραψε αναλύσεις έργων για συναυλίες της Κρατικής Ορχήστρας και τού Φεστιβάλ Αθηνών.

                                                  Η αρχαία Κιθάρα

Το 1962, ο Αντ. Κ Λάβδας ήταν υπεύθυνος για την πρώτη ανακατασκευή αρχαίας Ελληνικής κιθάρας κατά τη σύγχρονη εποχή, τα σχέδια της οποίας έκανε βασιζόμενος σε παραστάσεις σε αρχαία αγγεία. Την εργασία, ακολουθώντας τις οδηγίες του, έφεραν εις πέρας οι έμπειροι οργανοποιοί αδελφοί Γ. και Β. Παναγή. Το όργανο χρησιμοποιήθηκε για παραστάσεις στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, για τις οποίες είχε γράψει τη μουσική υπόκρουση (Προμηθέας Δεσμώτης, 1962) και, αργότερα, για ηχογραφήσεις μελοποιημένων ποιημάτων της Σαπφούς.
Συνεργάστηκε με το Γ Πρόγραμμα του B.B.C. σε εκπομπές για την αρχαία ελληνική ποίηση και μουσική.

                                                     Δεκαετία του 1970

Η ενασχόληση του Αντ. Κ Λάβδα με τον αρχαίο λόγο δεν περιορίστηκε στη σύνθεση μουσικής για την αρχαία τραγωδία και τη μελοποίηση ποίησης. Το ενδιαφέρον του είχε ήδη αρχίσει να κεντρίζει η μελέτη των  μουσικών στοιχείων του αρχαίου Ελληνικού λόγου.  Η πολύχρονη και σε βάθος έρευνά του πάνω στο θέμα, κατέληξε στην εμπεριστατωμένη εργασία του Η Μουσική και ο Λόγος στην αρχαία Ελλάδα. Στην εργασία αυτή, ο Λάβδας κατέδειξε ότι στην αρχαιότητα, το «Λογώδες μέλος» της γλώσσας (κατά την ορολογία του Αριστόξενου του Ταραντίνου) είχε, αντίθετα με ό,τι ισχύει σήμερα, μιαν αυθύπαρκτη υπόσταση: κατά τον προσωδιακό τονισμό της αρχαίας γλώσσας (σε αντίθεση με το σημερινό δυναμικό τονισμό) τα τονικά ύψη εκφοράς των συλλαβών ευρίσκοντο σε μιαν αντικειμενική διαστηματική σχέση μεταξύ τους. Κι αυτό, βεβαίως, είχε σημαντικές συνέπειες στην εξέλιξη της ίδιας της μουσικής. «Τα χαρακτηριστικώς μουσικά γνωρίσματα του Λόγου, είχαν μια τόσο τυπικά διαγραφόμενη μορφολογία, ώστε  να επιδράσουν και στην ίδια τη διαμόρφωση της αρχαίας ελληνικής Μουσικής, καθώς αυτή πορευόταν επί πολύ συνυφασμένη μαζί του. Η αιτία βρίσκεται  στο ότι η αρχαία ελληνική λέξη είχε ένα ιδιαίτερα αντικειμενικό μουσικό σχήμα».

                                                                                      2006

Η μελέτη αυτή μεταδόθηκε σε σειρά εκπομπών από το ΕΙΡ στα τέλη της δεκαετίας του ’60, ενώ στοιχεία και περιλήψεις της έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς (π.χ. Αρχαιολογία, Φεβ. 1985, τχ. 14).   Η εργασία συγκέντρωσε ευμενείς κρίσεις πολλών Ελλήνων και ξένων καθηγητών της κλασικής φιλολογίας. Μερικά από τα πολλά σχόλια: «..Επιθυμώ να εκφράσω τον θαυμασμό μου για το εγχείρημα της θαρραλέας αυτής έρευνας…» (K.B.K Karigren, Καθηγητής Γλωσσολογίας Πανεπιστημίων Goeteborg και Στοκχόλμης, μέλος Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών) …. «…θα χρησιμοποιήσω την εργασία σας στις παραδόσεις μου στο Πανεπιστήμιο» (J Knobloch, Καθηγητής Γλωσσολογίας Πανεπιστημίου της Βόννης)….«…Με ενδιέφερε…το μεγάλο πρόβλημα: πότε άραγε και πώς έγινε η αντικατάστασι του αρχαίου προσωδιακού τονισμού από το σημερινό δυναμικό τονισμό στη γλώσσα μας; … Η εργασία - που συνδυάζει τις γνώσεις ενός θεωρητικού της μουσικής με την θαυμαστή, αλήθεια, κατοχή των φιλολογικών πηγών – μου λύνει τώρα ένα πλήθος από απορίες που είχαν προβάλει μπροστά μου και έμειναν, στο μεγαλύτερο μέρος τους, αναπάντητες, μια και ξεκινούσα μόνο με τα εφόδια του φιλολόγου…» (Δ.  Λυπουρλής, Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). Το « Ιδρυµα Εθνικής Τραπέζης» τον εβράβευσε  «…δια το…εξ’ολοκλήρου πρωτότυπον και ιδιότυπον έργον του…τεκμηριωμένο επί της φιλοσοφικής βιβλιογραφίας και των πορισμάτων της σχετικής συγχρόνου ερεύνης».



Στη δουλειά του ήταν απολύτως τελειομανής – είτε αυτό αφορούσε στην ερευνητική του εργασία,  είτε στις συνθέσεις του, είτε στην κριτική μουσικής, την οποία την αντιμετώπιζε ως αποστολή και όχι ως ρεπορτάζ, όπως κάποτε γίνεται. Οι παρατηρήσεις του ήταν πάντα οξυδερκείς, επί της ουσίας και, κατά ομολογία πολλών καλλιτεχνών, ιδιαίτερα χρήσιμες για κείνους. Ο συνδυασμός ενός πραγματικά «αεροστεγούς» ορθολογισμού, μιας βαθειάς μουσικής παιδείας και αισθητικής και της απόλυτης ακεραιότητος που τον διέκριναν, τον οδηγούσε στο να μη διστάζει να συγκρουστεί με κρατούσες αντιλήψεις σε θέματα αισθητικής και τέχνης.Χαρακτηριστική είναι η άποψή του για το έργο του Ξενάκη, μιλώντας για το οποίο δεν κρύβει την πλήρη διαφωνία του με το όλο εγχείρημα – διαφωνία την οποίαν στηρίζει με επιχειρήματα ακλόνητης λογικής: «…Αυτά τα ηχητικά σύμβολα της μαθηματικής μεθόδου, δεν ημπορούν…παρά μόνον τυχαία, κατά σύμπτωσιν, να διεγείρουν διά των ήχων την σκέψι και, ιδίως, το θυμικό του ακροατού των. Διότι δεν πείθουν ότι έχουν άλλον λόγον υπάρξεως, εκτός από την πραγμάτωσιν ενός «παιγνίου»...προσωπικής ευρέσεως, ενός «τρυκ» θα ελέγαμε, εάν το όνομα δεν ενείχε τον κίνδυνο να προσβάλη την σοβαρότητα τής εργασίας αυτής στον καθαυτό επιστημονικό της χώρο...Θα ημπορούσαμε....να αποδεχτούμε...μια συνδρομή τής μαθηματικής σκέψεως στη μουσική δημιουργία...εάν η όλη διαδικασία είχε την αντίθετη φορά, εάν εκκινούσε από τα δεδομένα τής ψυχολογίας του ανθρώπου, εάν δια των υπολογισμών αναζητούσε αντικρύσματα συγκινησιακής διεγέρσεως....το ποιοι συνδυασμοί ήχων, συχνοτήτων...βεβαιωμένα συγκινούν αλλά και υποθετικά – με την εξοικείωσι- ημπορούν να συγκινήσουν...Βεβαίως, είναι απολύτως δυνατόν, να μεταφραστεί σε μαθηματικά σύμβολα οποιοδήποτε έργο τέχνης – και όχι μόνον τής μουσικής – όμως, σε αυτήν την σειρά των αριθμών και των πράξεων που τυχαία έτσι θα προέκυπτε, ποια σκόπιμη προσφορά θα έβλεπε ένας μαθηματικός για την επιστήμη του; Το ίδιο νομιμοποιείται και ένα ανάλογο ερώτημα για την αντίθετη περίπτωση (ενν. του Ξενάκη) , όπου η Τέχνη μεταφράζει απλώς έναν μαθηματικόν στοχασμόν».
Κι αν όλα αυτά δώσουν ίσως στον αναγνώστη την εντύπωση ενός αυστηρού «ακαδημαϊκού» τύπου ανθρώπου, τότε θα έχει αποκομίσει εντύπωση λανθασμένη. Διότι επρόκειτο για έναν άνθρωπο εγκάρδιο και  με αστείρευτο χιούμορ.


Ο Αντ. Κ Λάβδας απεβίωσε στην Αθήνα, στις  6 Μαΐου του 2009, μετά από σύντομη ασθένεια. Ο Γιώργος Λεωτσάκος, εκπροσωπώντας την Ένωση Κριτικών, συνόψισε την προσωπικότητα του Αντώνη Λάβδα αποχαιρετώντας τον σε μερικές μεστές γραμμές: «…η προσήνεια και η πραότητα του χαρακτήρα σου και το αδαμάντινο ήθος σου, αρετή σχεδόν υπό εξαφάνισιν, αν όχι υπό διωγμόν…και....μια επιβλητική συγγραφική και συνθετική δημιουργία, απόρροια όχι μόνον των αρετών σου, αλλά και των έμφυτων χαρισμάτων σου και μιας απέραντης παιδείας».

     Φθινοπωρινό τραγούδι, για βιολί και πιάνο,  φινάλε

ΕΡΓΑ

ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΩΜΑΤΙΟΥ

Φθινοπωρινό τραγούδι, για βιολί και πιάνο (1942-43)
Κουαρτέτο για έγχορδα (1951, αναθ.1981)
Ρομάντσα, για δύο τρομπόνια

ΣΟΛΟ

Βραδινό λιµάνι, κοµµάτι για πιάνο (1958)
Μινιατούρες σε µια κασετίνα του παλιού καιρού, μικρή Σουίτα για πιάνο (1942-58)
Σονάτα για βιολί σόλο (π. 1981-85)

ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Τρία τραγούδια, σε ποίηση Τ. Άγρα, για φωνή και πιάνο:
Ι. Των ψυχών (1947)
Π. Πάλι ο δρόµος (1952)
ΙΙΙ Λιµάνι αχνό (1963)
Επινίκιος, σε κείμενο Πινδάρου, για φωνή και αρχαία  ελληνική κιθάρα (1968, παραγγελία Γ προγράμματος τού BBC)
Τρία τραγούδια της Σαπφώς, µελοποιηµένα σε αρχαίους ελληνικούς τρόπους και κατά προσέγγιση της αρχαίας ελληνικής προφοράς, για φωνή και αρχαία ελληνική κιθάρα (1970, παραγγελία Γ προγράμματος του BBC)

ΧΟΡΩΔΙΑΚΑ

Αµάξι στη βροχή, σε ποίηση Τ. 'Αγρα, για τρίφωνη παιδική χορωδία
Η τρελή ροδιά, σε ποίηση Ο. Ελύτη, µαδριγάλι για έξι φωνές
Οι ξενιτεμένοι, σε ποίηση Μ. Στασινόπουλου, για τετράφωνη μεικτή χορωδία

ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ

Ικέτιδες, του Αισχύλου, για χορό, και σύνολο πνευστών (1958)
Προµηθεύς δεσµώτης, του Αισχύλου, για χορό, αυλό και αρχαία ελληνική κιθάρα  (1962)

ΣΚΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Η µέρα της κρίσης, του Ρόδη Ρούφου (1958)
Θεοφανώ, του Α. Τερζάκη (1958)
Γεύση από µέλι, της Σ. Ντελένεϋ (1961)
Το Πάρτυ (Τζ. Άρντεν)
Μικρό χορογραφικό πρελούδιο, για το Ελληνικό Χορόδραμα

MOYΣΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ

Ντοκυμανταίρ  «Η πιο μεγάλη δύναμη» του Ροβήρου Μανθούλη (1963)

ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ

Ηρώ και Λέανδρος, του Μουσαίου (1956-57)
Ερωφίλη, του Χορτάτζη (1956-57)

ΔΙΑΦΟΡΑ

Ενορχήστρωση  δηµοτικού τραγουδιού σε εναρμόνιση Σκαλκώτα: Λαφίνα
Impromptu για ορχήστρα
Εναρµόνιση τριών δηµοτικών τραγουδιών της Ηπείρου:
Ι Τρεις κοπέλες
Π. Καραγκούνα
ΠΙ Βασιλικός θα γίνω
Ενορχήστρωση τεσσάρων δηµοτικών τραγουδιών, σε εναρμόνιση Ν. Λάβδα:
Ι Βασιλική προστάζει
Π Ζαχαρούλα
ΙΙΙ Κείνο τ' αστέρι το λαµπρό
ΙV Σήμω λυγερή



ΓΡΑΠΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κριτική μουσικής στις εφημερίδες Σημερινά,  Καθημερινή, Ελεύθερος Κόσμος,  και τα περιοδικά «Ελληνικά Θέματα» και «Άλφα».
«Πεντάφθογγοι κλίµακες εν τη δηµώδει µουσική της Ηπείρου»   (Ηπειρωτική Εστία, 1958). Η πρώτη τεχνολόγηση τής διαστηματικής τάξης τραγουδιών τής βορείου Ηπείρου που ανακοινώθηκε με επιστολή του δια τού ΕΙΡ προς το Choir Moledet του Τελ Αβίβ, σε απάντηση ερωτημάτων για την Ελληνική μουσική παράδοση  (1954).«Γ. Μπραµς, ο κλασικός συμφωνιστής της Γερµανίας και τα µουσικά ρεύµατα της Ευρώπης» (Ραδιοπρόγραµµα, 1958)«Κλ. Ντεµπυσσύ και ο µύθος των πραγµάτων» (Νέα Εστία, 1962)«Η Μουσική και ο Λόγος στην Αρχαία Ελλάδα» (σειρά εκποµπών ΕΙΡ, Φεβ.-Ιούν. 1967)«Ανατολίτικο ύφος και ελληνική µουσική» (Κέντρο έρευ­νας και µελέτης των ρεµπέτικων τραγουδιών, 1977)«Ασύµµετρες ρυθµικές µορφές στην ελληνική αρχαία ποίηση και νεότερη μουσική» (Κανονάκι, Φεβ. 1984)«Μουσική και αρχαίος ελληνικός λόγος» (Αρχαιολογία, Φεβ. 1985)«Μουσικές διαμορφώσεις στον ελληνικό λόγο» (Η λέξη, Μάρτ.-Απρ.1992)«Τον καιρό του πολέμου», διήγημα


Αλέξανδρος Α. Λάβδας, MSc, PhD (UCL)

Νευροβιολόγος, Ερευνητής στο Ελληνικό Ινστιτούτο Pasteur
a_lavdas@yahoo.co

Επιμέλεια σελίδας Έφη Αγραφιώτη